Wnętrza mieszczańskie z lat 1890 – 1945
Idea utworzenia w Opolu muzealnej „czynszówki” narodziła się w chwili, kiedy miasto zaproponowało Muzeum Śląska Opolskiego przejęcie znajdującego się w sąsiedztwie budynku. Uroda tej kamienicy z zachowanymi sanitariatami, ujęciami wody na piętrach, klatką schodową i schodami opolskiego producenta sprawiła, że postanowiono ochronić ten relikt budownictwa miejskiego końca XIX w., aby kolejne pokolenia mogły na tym przykładzie zobaczyć, jak kiedyś mieszkał przeciętny obywatel Opola.
Dom pod numerem 9 należał do rodziny Nowaków. Zbudowany został ok. 1890 r. na miejscu starego budynku, w którym rodzeństwo Nowaków prowadziło pensjonat dla dziewcząt. W latach 1902-1945 dom stanowił własność piekarza Johanna Nowaka. Dom zbudowany został pod wynajem mieszkań, co stanowiło dodatkowe źródło dochodu dla jego właściciela. Nowak, oprócz tej kamienicy miał przy ulicy św. Wojciecha jeszcze jeden dom. Stał on obok, pod numerem 7. W domu tym Nowak mieszkał i prowadził piekarnię.
Kamienica jest obecnie własnością muzeum, była „czynszówką” przeznaczoną początkowo dla średniej klasy opolskiego mieszczaństwa. Dopiero w miarę upływu lat zaczęła podlegać pauperyzacji. To sprawiło, że nie została zmodernizowana i dziś – po remoncie – możemy na nowo podziwiać rozwiązania, jakie wprowadził projektant tego domu około 1890r. Na wąskiej działce zaprojektował on dwupiętrową kamienicę z poddaszem, w której znalazło się sześć małych dwuizbowych mieszkań o powierzchni ok. 35 m2 (po dwa mieszkania na każdej kondygnacji).
Niestety, nie odnaleziono źródeł ikonograficznych dotyczących tej kamienicy – nie wiadomo, jak wyposażono mieszkania. W kamienicy prezentujemy pięć mieszkań: każde w stylu, który obowiązywał w meblarstwie w latach 1890 – 1965 (w tym jedno powojenne z lat 1945-1965). Oprócz mebli, sprzętów kuchennych i bibelotów, które tworzyły klimat domu, prezentowane są różne sposoby ogrzewania pokoi – piece kaflowe i piecyki żeliwne. Eksponowany jest również sprzęt do utrzymywania higieny. Sporym wyzwaniem było pokazanie urządzeń służących do przygotowywania potraw.
Kamienica mieszczańska została wyposażona w meble i przedmioty, które są reprezentatywne dla mieszkań w tym okresie, nie stanowią one jednak dobytku określonej rodziny. Są jedynie modelowym przykładem. Wyposażenie kamienicy stanowi sumę zakupów dokonanych w ostatnich dwóch latach przez muzeum drogą penetracji rynku antykwarycznego i darów, jakie muzeum otrzymało od mieszkańców Opola.
oprac. Urszula Zajączkowska
fot. Marek Maruszak
